Thủ tục hải quan là gì? Tìm hiểu quy trình và vai trò trong xuất nhập khẩu
- vnwetechjsc
- 20 thg 8
- 5 phút đọc
Đã cập nhật: 20 thg 8
Trong thời đại hội nhập kinh tế toàn cầu, xuất nhập khẩu hàng hóa ngày càng trở nên phổ biến. Tuy nhiên, để hàng hóa được đưa ra hoặc vào lãnh thổ quốc gia một cách hợp pháp, bắt buộc phải thực hiện thủ tục hải quan. Vậy thủ tục hải quan là gì và tại sao nó lại đóng vai trò quan trọng đến vậy? Bài viết dưới đây H-Cargo Logistics sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm, quy trình và ý nghĩa của thủ tục hải quan trong thực tiễn.
Thủ tục hải quan là gì?
Thủ tục hải quan là gì? Đây là một tập hợp các bước hành chính theo quy định của pháp luật, mà người khai hải quan và công chức hải quan phải thực hiện để đảm bảo việc xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa và phương tiện vận tải diễn ra hợp pháp. Các bước này bao gồm việc khai báo thông tin, kiểm tra thực tế, nộp thuế và hoàn tất các yêu cầu chuyên ngành nếu cần thiết.
Thủ tục này không chỉ là một phần không thể thiếu trong chuỗi logistics quốc tế, mà còn là công cụ quan trọng để các cơ quan nhà nước quản lý và giám sát hoạt động thương mại qua biên giới, góp phần chống buôn lậu, gian lận thương mại và bảo vệ an ninh quốc gia.
Quy trình làm thủ tục hải quan cơ bản
Quy trình thực hiện thủ tục hải quan có thể khác nhau tùy thuộc vào loại hình hàng hóa, phương tiện vận chuyển và các quy định của từng quốc gia. Tuy nhiên, về cơ bản, quy trình tại Việt Nam thường bao gồm các bước sau:
1. Khai báo hải quan và nộp hồ sơ
Bước đầu tiên trong thủ tục hải quan là khai báo hải quan. Doanh nghiệp hoặc cá nhân cần chuẩn bị hồ sơ bao gồm tờ khai hải quan cùng các chứng từ liên quan như hóa đơn thương mại, vận đơn, giấy chứng nhận xuất xứ (C/O), hợp đồng thương mại, phiếu đóng gói,...
Hiện nay, việc thực hiện khai báo hải quan sẽ thông qua phần mềm ECUS5VNACCS. Hồ sơ giấy sẽ được nộp trực tiếp tại chi cục hải quan. Việc khai đúng, đủ và chính xác là yếu tố then chốt để tránh bị từ chối thông quan hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính.
2. Kiểm tra thực tế hàng hóa (nếu có)
Sau khi nộp hồ sơ, hệ thống hải quan sẽ phân luồng tờ khai theo 3 nhóm: luồng xanh (miễn kiểm tra), luồng vàng (kiểm tra hồ sơ), luồng đỏ (kiểm tra hồ sơ và thực tế hàng hóa). Nếu lô hàng thuộc luồng đỏ, doanh nghiệp phải đưa hàng hóa đến địa điểm kiểm tra để công chức hải quan xác minh tính hợp pháp và phù hợp với khai báo.
Việc kiểm tra thực tế nhằm phát hiện các dấu hiệu gian lận thương mại, sai lệch về chủng loại, số lượng, xuất xứ,... Từ đó, giúp nhà nước kiểm soát chất lượng hàng hóa và bảo vệ thị trường trong nước.
3. Nộp thuế và các nghĩa vụ tài chính khác
Sau khi kiểm tra hồ sơ hoặc hàng hóa, doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ tài chính, bao gồm thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có) và các khoản phí khác. Việc nộp thuế hiện nay cũng được thực hiện qua hệ thống thanh toán điện tử liên thông với ngân hàng để tiết kiệm thời gian và giảm chi phí giao dịch.
Trường hợp doanh nghiệp đủ điều kiện, có thể được ân hạn thuế hoặc sử dụng bảo lãnh ngân hàng để thông quan trước và nộp thuế sau.
Xem thêm: Dịch vụ vận tải quốc tế
4. Hoàn thành các thủ tục chuyên ngành (nếu cần)
Một số hàng hóa đặc thù như thực phẩm, mỹ phẩm, thiết bị y tế, hàng điện tử,… cần phải có kiểm tra chuyên ngành hoặc giấy chứng nhận hợp chuẩn hợp quy trước khi được thông quan. Các cơ quan chuyên ngành liên quan có thể bao gồm Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp, Bộ Công Thương,...
Việc phối hợp giữa hải quan và các cơ quan chuyên ngành giúp đảm bảo chất lượng hàng hóa, an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng và bảo vệ môi trường.
5. Thông quan hàng hóa
Sau khi hoàn thành tất cả các bước trên và được cơ quan hải quan chấp thuận, hàng hóa sẽ được thông quan và đưa vào lưu thông hoặc xuất khỏi lãnh thổ Việt Nam. Doanh nghiệp có thể tiếp tục vận chuyển, lưu kho hoặc bàn giao hàng cho đối tác theo đúng kế hoạch kinh doanh.
Vai trò của thủ tục hải quan trong xuất nhập khẩu
1. Hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện giao dịch quốc tế
Thủ tục hải quan đóng vai trò cầu nối giúp doanh nghiệp đưa hàng hóa ra thị trường quốc tế hoặc nhập khẩu nguyên liệu, sản phẩm phục vụ sản xuất kinh doanh trong nước. Việc nắm rõ quy trình thủ tục sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí và hạn chế các rủi ro liên quan đến pháp lý và tài chính.
Ngoài ra, hiểu và thực hiện tốt thủ tục hải quan còn giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, cải thiện chuỗi cung ứng và đảm bảo tính liên tục trong sản xuất – kinh doanh.
2. Tăng cường năng lực quản lý của nhà nước
Từ góc độ quản lý nhà nước, thủ tục hải quan là công cụ quan trọng giúp kiểm soát luồng hàng hóa ra vào lãnh thổ. Thông qua quá trình này, các cơ quan chức năng có thể phát hiện và ngăn chặn các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng cấm,…
Hệ thống hải quan hiện đại, minh bạch còn giúp nâng cao hiệu quả thu ngân sách thông qua việc thu đúng, thu đủ các khoản thuế và lệ phí. Đồng thời góp phần cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy thương mại quốc tế phát triển bền vững.
Một số lưu ý khi làm thủ tục hải quan
Khi thực hiện thủ tục hải quan, doanh nghiệp cần lưu ý:
Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác ngay từ đầu để tránh bị trì hoãn.
Theo dõi sát tiến trình phân luồng và phản hồi kịp thời khi có yêu cầu từ cơ quan hải quan.
Tìm hiểu kỹ các quy định mới về thuế, kiểm tra chuyên ngành, hồ sơ cần nộp,...
Ưu tiên sử dụng dịch vụ khai báo hải quan chuyên nghiệp hoặc nhân sự có kinh nghiệm để tối ưu thời gian và chi phí.
Kết luận
Qua bài viết trên, hy vọng bạn đã hiểu rõ thủ tục hải quan là gì cũng như tầm quan trọng và các bước thực hiện cơ bản của quy trình này. Trong bối cảnh thương mại quốc tế ngày càng phát triển, việc nắm vững thủ tục hải quan sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp hội nhập hiệu quả và bền vững.
Bình luận